Veel Nederlanders hebben hun hele leven al een enorme belangstelling en grote liefde gehad voor de watertoren. Het zijn unieke monumenten van een bepaalde fase van de Nederlandse geschiedenis en haar waterbedrijf. De voorliefde komt voornamelijk omdat de torens architectonisch zo enorm gevarieerd zijn. Het is ongelofelijk hoeveel je kunt doen met architectuur, terwijl het toch een watertoren blijft. De watertoren is nog niet uit het Nederlandse straatbeeld verdwenen. Maar het worden niet meer gebruikt voor het waterbedrijf. Tegenwoordig is dit geregeld met elektrische pompen.
De eerste watertoren
De toren is het meest zichtbare onderdelen van de waterleiding. Sinds 1855 is Nederland begonnen met de bouw van het waterleidingsysteem. Mede om de hygiene te bevorderen vanwege de vele ziekte die vrij spel hadden door het slechte (drink)water. Het water haalde burgers voorheen uit waterputten, gelegen in de stad. Waar het water deels vergiftigd was. Met alle gevolgen van dien. De cholera epidemie van 1860 is het keerpunt geweest waarbij de meeste Nederlandse steden met de bouw van een waterleiding zijn begonnen. Het is een Belgische firma uit Luik geweest die in Nederland, een eerste prototype van de moderne hedendaagse watertoren heeft gebouwd in 1896.
De watertoren heeft 2 functies. Op het eerste oog lijkt het misschien dat het gebouwd is om water op te slaan. Het zijn immers gigantische bovengrondse vaten gevuld met honderdduizenden tot miljoenen liters water. Maar of het nu gaat om een bescheiden watertorentje ergens achteraf, of een gigantische watertoren midden in de drukke stad. Wateropslag is niet de primaire functie van de toren. Immers als wateropslag het enige doel was, zou het aanzienlijk goedkoper zijn om een reservoir of waterkelder te bouwen.
Primaire functie
De primaire functie van een watertoren is voldoende druk (luchtdruk) op de waterleiding te brengen en te houden voor de distributie van water. Door het water hoog boven de leidingen van de omringende gebouwen te brengen. Wordt ervoor gezorgd dat de hydrostatische druk, aangedreven door de zwaartekracht, het water naar beneden en door het systeem dwingt. Door de watertoren zijn gebruikers verzekerd van voldoende, stabiele waterdruk wanneer zij een kraan openen. Om te drinken, de groente te wassen of op een andere manier van watergebruik. De secundaire functie is de eerste genoemde wateropslag. Om een relatief kleine buffervoorraad te creëren mocht er wat mis gaan. Wanneer er ineens heel veel water wordt afgetapt.
Functie in de keten van het waterbedrijf
Het hele systeem van de waterleiding begint met water. Het water pompt men op in een ruwe waterkelder waar het systeem het belucht en schoonmaakt. Het gaat hierna naar de reinwaterkelder. De opslag voor schoon drinkwater. Het pompstation pompt het water vervolgens op en transporteert het naar de watertoren.
Het ontwerp helpt de kosten van de waterdistributie om twee redenen laag te houden. Ten eerste kunnen de pompen en de druk worden gecentraliseerd, waardoor er minder pompstations nodig zijn in de buurt van de watertoren. Ten tweede kan het watersysteem, het water naar de toren pompen tijdens daluren (energie daltarief), zodat de kosten van de pompen dalen.
Afbeeldingvermelding
Mil04k, D. (2016). Foto van watertoren [Foto]. Malcesine, Veneto, Italië. Geraadpleegd op 29 januari 2023, van https://www.pexels.com/photo/sunset-912591/ Licentie beeldmateriaal: Alle foto’s en video’s op Pexels zijn gratis te gebruiken. Je kunt de foto’s en video’s van Pexels aanpassen. Wees creatief en bewerk ze hoe je maar wilt. Toeschrijving is niet vereist. Je hoeft de fotograaf of Pexels niet te vermelden, maar het wordt altijd gewaardeerd.