Anthonie Mor, in het buitenland beter bekend als Antonio Moro. De Spaans geschreven naam. Was een 16de eeuw’s schilder afkomstig uit de stad Utrecht. Het wonderlijke feit van Anthonie Mor is dat hij in zijn tijd een wereldberoemde schilder was. Maar nu is hij in Nederland onbekend. Hij was de hofschilder en portatist van de toenmalige elite, vorsten, deftige lieden en andere hoogwaardigheidsbekleders.
Jeugd en leerling schilder
Anthonie Mor heeft een ongelofelijk levensverhaal gehad. Hij werd geboren als zoon van een relatief simpele wolverver. Vader had zijn werkplaats in de werfkelder. Daar stonden grote verfkuipen en daar werd de wol geverfd. Verf en verfkunst is hem met de paplepel ingegoten en nadat hij blijk gaf van groot talent.
Hij is via de kerk in contact gekomen met schildersmeester Jan van Scorel. Vanaf enig moment is hij leerling geworden van Jan van Scorel in Utrecht. Van Scorel was destijds reeds een bekend schilder en had meerdere beroemde porteten gemaakt van onder meer de zittende paus (Portret van paus Adrianus VI (ca. 1523)). Het was heel bijzonder dat Anthonie Mor, gezien zijn afkomst daar mocht werken. Het mooie is dat hij precies in de stijl van zijn meester ging schilderen. Het was gebruikelijk dat leerling schilders met de meester mee schilderde. Wat ook duidelijk zichtbaar is bij het werk van Portretten van vijf leden van de Utrechtse Jeruzalembroederschap (1541).
Waarbij de ene laatste broeder volgens experts duidelijk van de hand is van Anthonie Mor. Het was ook niet ongebruikelijk als de meestersschilder ziek was dat de leerlingsschilder en enkele keer helemaal alleen een schilderij maakte en dat ook ondertekende met de naam van de meester. De eerste afbeelding met Jeruzalemgangers (1544) is volledig door Anthonie Mor geschilderd maar gesigneerd als een Jan van Scorel. In januari 1546 kwam Karel V de Orde van het Gulden Vlies houden in Nederland. Leermeester Jan van Scorel heeft toen Karel V met hem sprak, gewezen op de artistieke talenten van zijn beste leerling Anthonie Mor.
Anthonie Mor; Hofschilder van toenmalige elite
Dat gesprek hoorde de mede aanwezige kardinaal Antoine Perrenot de Granvelle ook. Granvelle was onder de indruk van het talent van Anthonie Mor en poseerde voor het portretschilderij, genaamd: Granvelle (1549). Granvelle zorgde vervolgens dat Mor naar Brussel is gegaan en daar aan werk geholpen. Hij mocht diverse portretten maken van vooraanstaande edelen als: Hertog van Alva (1549), Fillips II van Spanje (1549), Margaretha van Parma (ca 1550), Koningin Mary Tudor van Engeland (1554) en Willem van Oranje (1555).
Anthonie Mor had hij zich opgewerkt tot de allerhoogste top met zijn werk, met dien verstande dat hij hofschilder was geworden van Keizer Karel V en de aanstormende koning van Spanje: Fillips II van Spanje. Hij liep paleizen in en uit. Hij ging naar Londen en schilderde de koningin (Mary van Engeland). Een hogere functie was niet haalbaar in de schilderskunst en dat voor een “gewone man”, zoon van een wolverver.
Afbeeldingvermelding
Mor, A. (1569). Portret van een elite [Schilderij]. Washington DC, Verenigde Staten. Geraadpleegd op 9 februari 2023, van https://www.nga.gov/collection/art-object-page.59.html Licentie beeldmateriaal: With the launch of NGA Images, the National Gallery of Art implemented an open access policy for digital images of works of art that the Gallery believes to be in the public domain. Images of these works are available free of charge for any use, commercial or non-commercial, under Creative Commons Zero (CC0). Users do not need to contact the National Gallery for authorization to use these images. They are available for download on nga.gov object pages.